Alan Mathison Turing (
23 tháng 6 năm
1912 –
7 tháng 6 năm
1954) là một
nhà toán học,
logic học và
mật mã học người
Anh thường được xem là cha đẻ của ngành
khoa học máy tính.
Phép thử Turing (Turing test) là một trong những cống hiến của ông trong ngành
trí tuệ nhân tạo: thử thách này đặt ra câu hỏi rằng máy móc có khi nào đạt được
ý thức và có thể
suy nghĩ được hay không. Ông đã hình thức hóa khái niệm
thuật toán và tính toán với
máy Turing, đồng thời đưa ra phiên bản của "Turing", mà ngày nay được đông đảo công chúng chấp nhận, về
luận đề Church-Turing, một luận đề nói rằng tất cả những gì tính được bằng thuật toán đều có thể tính được bằng
máy Turing.Trong
Chiến tranh thế giới thứ hai, Turing đã từng làm việc tại
Bletchley Park, trung tâm giải mật mã của Anh, và một thời là người chỉ huy của
Hut 8, một bộ phận của
Anh có trách nhiệm giải
mật mã của
hải quân Đức. Ông đã sáng chế ra nhiều kỹ thuật phá mật mã của
Đức, trong đó có phương pháp nối các máy giải mã lại với nhau thành một bộ
bombe, một máy điện-cơ để tìm ra công thức cài đặt cho
máy Enigma.Sau chiến tranh, ông công tác tại
Phòng thí nghiệm Vật lý Quốc gia (National Physical Laboratory), và đã tạo ra một trong những đồ án thiết kế đầu tiên của
máy tính có khả năng lưu trữ chương trình (stored-program computer), nhưng nó không bao giờ được kiến tạo thành máy. Năm
1947 ông chuyển đến
Đại học Victoria tại Manchester để làm việc, đa số trên phần mềm cho máy
Manchester Mark I, lúc đó là một trong những máy tính hiện đại đầu tiên, và trở nên quan tâm tới
sinh học toán học. Ông đã viết bài báo về cơ sở hóa học của
sự tạo hình,
[1] và ông cũng đã dự đoán được các
phản ứng hóa học dao động chẳng hạn như
phản ứng Belousov–Zhabotinsky, được quan sát thấy lần đầu tiên trong thập niên
1960.Năm
1952, Turing bị kết án với tội đã có những hành vi khiếm nhã nặng nề, sau khi ông tự thú đã có quan hệ
đồng tính luyến ái với một người đàn ông ở
Manchester. Ông chấp nhận dùng liệu pháp
hoóc môn nữ (
thiến hóa học) thay cho việc phải ngồi tù. Ông mất năm
1954, chỉ 2 tuần trước lần sinh nhật thứ 42, do
ngộ độc xyanua. Một cuộc điều tra đã xác định nguyên nhân chết là
tự tử, nhưng mẹ ông và một số người khác tin rằng cái chết của ông là một
tai nạn. Ngày 10 tháng 9 năm 2009, sau một
chiến dịch Internet,
thủ tướng Anh Gordon Brown đã thay mặt
chính phủ Anh chính thức xin lỗi về cách đối xử với Turing sau chiến tranh.
[2]